Geçtiğimiz haftalar içerisinde Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) Bakanları ve Rusya, mayıs ayında 10 milyon varil olarak başlayacak ve 2021 yılına kadar kademeli şekilde azalacak şekilde arz kesinti kararını onayladılar. Alınan bu kararın iyimserliği ile petrol piyasasındaki o pozitif hava kısa süreli kaldı. Küresel petrol üreticilerinde artan arz bolluğu, ABD’nin güçlü petrol üretimini koruması petrol fiyatlarını baskılamaya devam ediyor ve alınan bu kararda fiyatların toparlanması adına yeterli olmayacak. Öyle ki son üç haftadır ABD’de ham petrol stokları artan şekilde 13 milyon üzerinde ve üretimdeki azalma sınırlı kalmakla birlikte 12 milyon üzerinde seyrediyor.
Diğer yandan, ülkelerin Corona virüs nedeniyle ekonomik faaliyetlere ara vermesi, sokağa çıkma yasağının ülkelerde devam etmesi talep yönlü gelişmelerin giderek azalmasına ve bu da yaşanılan şokun fiyatları baskı altında tutmasına neden olan bir başka gelişme olarak değerlendiriliyor.
Basında denk gelinen haberlerde ise şu anda mayıs vadeli ham petrol kontratının negatif seviyelerde yer almasından ötürü, petrol üreticilerinin depo kapasitesinde yaşanan doluluktan dolayı alıcılara para karşılığında -ki negatif seviyede olması bu anlama çıkıyor- stokta tutmasına imkân veriyormuş. Bir nevi üretici, alıcıya para karşılığında depolarını doldurmasını istiyor. Çünkü Dünyada adı geçen büyük petrol depolama şirketlerinin kapasitelerinin neredeyse dolma noktasına geldiği bilgisi sıkça gündeme gelmeye başladı. İşte böyle bir tabloda, arz ve talep sorununun yanında şimdi de stoklama problemi varken üreticilerin bu noktada alacağı aksiyonların ne yönde olabileceği kısmına bir yanıt bulmak zor.
Bir de buraya bütçe gelirlerinin büyük çoğunluğunu petrolden elde eden Ortadoğulu üreticileri ve Rusya’yı da eklemek gerekiyor. Üretim maliyetlerinde sınırlı şekilde düşüş olmasına karşın ham petrolün bulunduğu seviyeler hale ülke ekonomilerine gelir yazdırabilecek nitelikte değil.
Bu tablo bize neyi gösterecek:
Öncelikle geçmiş dönemde de denk geldiğimiz büyük petrol üreticilerinin spekülatif açıklamalar ile piyasalar desteklemesini. İkincisi, yeterli olmadığı takdirde OPEC’in alınan kararının üzerinde ek bir üretim kesinti hamlesi. Dördüncüsü kesinti sürecine ABD’nin de destek vermesi. Son olarak küçük bir ihtimalde olsa üretim şirketlerinin planlı duruşlara gitmesi olarak sınırlanabilir.
Bu doğrultuda fiyatlarda ise, özellikle ham petrolde artık aşağıda bir seviye vermekten ziyade yukarıda bir dirence odaklanmak daha doğru olacaktır. Bu nedenle ham petrolde 17 dolar seviyesi üzerindeki hareketin ardından toparlanma beklenebilir. Brent petrolde ise 24 dolar üzerindeki hareket iyimserliğe işaret edebilir diye düşünüyorum.
Ve buraya eklemek istiyorum, petrol bir emtia olmanın yanında devletler için bir güçtür. Çıkarması zor, alıcısının ise kolayca bulunduğunu bir üründür. Diğer yandan iktisadi faktörlerin yani arz–talep dengesinin doğrudan kendini gösterdiği bu enstrümanda hiçbir hamle almadan sözlü yönlendirme ile harekete müsait bir üründür. Bu nedenle petrol piyasasında hareketin tam tersi yönde kısa sürede görmemiz yüksek ihtimal çerçevesinde iken her zaman bu piyasa ürünlerinde temkinli olmayı öneririm.